آشنایی مختصر با رشته آمار
چند سال پیش مجله "Science" به دنبال یک نظرخواهی از دانشمندان علوم مختلف 20 کشف و اختراع مهم قرن بیستم را معرفی کرد. که در میان این اختراعات و اکتشافات علم آمار نیز پس از اختراعات مهمی مثل ترانزیستور و کامپیوتر و قبل از لیزر قرار داشت. البته حضور علم آمار در این فهرست چیز عجیبی نیست چون جهان امروز، جهان مدیریت اطلاعات است و بخش عظیم اطلاعات نیز در هر علم، رشته، سازمان یا مرکز شامل اعداد و ارقام می‌شود که در مرحله جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل این اعداد و ارقام علم آمار مورد نیاز است.
برای مثال هنگام آزمایش تأثیر یک داروی جدید، انتخاب یک نوع بذر در بین بذرهای مختلف، مقایسه کیفیت دو روش تدریس در آموزش زبان، کنترل کیفیت محصولات، تعیین حق بیمه، پیش‌بینی نرخ ارز، نظرسنجی و پیش‌بینی انتخابات،تعیین نرخ بیکاری، تعیین شاخص هزینه خانوار، تأثیر و رابطه افسردگی بر تحصیل نیاز به تحقیقات آماری داریم.اما علم آمار که حضور بسیار گسترده‌ای در زندگی ما دارد، چیست؟ علم آمار به زبان ساده، پیشگویی براساس اعداد و ارقام است. به عبارت دیگر یک آماردان می‌تواند براساس مجموعه اطلاعات عددی و بر مبنای مدل‌های ریاضی و مدل‌های نظریه احتمال، پیشگویی کند؛ یعنی به یاری اطلاعات گذشته، نحوه رفتار یک فرآیند را پیش‌بینی نماید. از همین رو می‌توان گفت که علم آمار نتیجه‌گیری از جزئیات و یا رسیدن از جزء به کل است. کار علم آمار کمک به تفکر علمی است و آمارشناس کسی است که مشاهده می‌کند و اطلاعاتی به دست می‌آورد و سپس با اطلاعات به دست آمده، اتفاقات و حوادث را پیش‌بینی می‌کند.
توانایی‌های لازم
در یک نظرخواهی که از 12 استاد و 132 دانشجوی آمار دانشگاه‌های کشور انجام گرفته است، 10 استاد و 99 دانشجو، قوی بودن در علم ریاضی را برای موفقیت در رشته آمار ضروری دانسته‌اند. چون مباحثی که در علم آمار مطرح می‌شود با ریاضیات ارتباطی تنگاتنگ دارد و در واقع علم آمار یکی از شاخه‌های مهم از علم ریاضیات است. بنابراین دانشجوی آمار باید در درس ریاضی قوی باشد و ابتکار و توانایی تجزیه و تحلیل و حل مسائل ریاضی را داشته و به آموزش و یادگیری علوم کامپیوتر علاقه‌مند باشد.
موقعیت شغلی در ایران
بیشتر سازمان‌های دولتی از آمار برای ارائه ارقام و اعدادی که مربوط به فعالیت‌های واحدهایشان می‌شود، استفاده می‌کنند و چون این کار را چندان تخصصی نمی‌دانند به جای به کارگیری کارشناسان آمار از افرادی بهره می‌برند که آشنایی مختصری با این علم دارند. در حالی که اکثر برنامه‌ریزی‌های زیربنایی کشور را می‌توان با استفاده از روش‌های پیشرفته آمار انجام داد. البته گمنام بودن علم آمار و کاربردهای آن در جامعه، مانع از جذب فارغ‌التحصیلان رشته آمار نشده است بلکه بسیاری از استادان و دانشجویان این رشته معتقد هستند که فارغ‌التحصیلان آمار کمتر با مشکل بیکاری روبرو می‌شوند. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در سازمان برنامه و بودجه، مرکز آمار ایران، بانک‌ها، ادارات بیمه، مراکز صنعتی و کارخانجات ، واحدهای آماری وزارتخانه‌های مختلف همچون جهاد کشاورزی، کار، بهداشت، اقتصاد و امور دارایی، فرهنگ و ارشاد اسلامی و به طور کلی در هر مرکزی که نیاز به جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات دارد، مشغول به کار شوند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل
دروس پایه
ریاضی عمومی، مبانی اقتصاد، مبانی جامعه شناسی ،مبانی جمعیت شناسی ، فیزیک پایه ،
آمار و احتمال ، روش‌های آماری، مبانی ریاضی.
دروس تخصصی
ریاضی برای آمار، جبر خطی برای آمار، آنالیز ریاضی ، مبانی کامپیوتر و برنامه‌نویسی ، احتمال و کاربرد آن ، آمار ریاضی، روش‌های ناپارامتری ، رگرسیون ، طرح آزمایش‌ها، روش‌های نمونه‌گیری ، فرآیندهای تصادفی ، سری‌های زمانی، زبان‌تخصصی ، روش‌های پیشرفته آماری ، روش‌های چند متغییری گسسته ، روش‌های چند متغییری پیوسته، محاسبات آماری با کامپیوتر، کنترل کیفیت آماری، پروژه.